Што рабіць у Беларусі ўладальнікам еўрапейскіх дыпломаў?

Каля 5 тысяч беларускіх грамадзян маюць дыпломы еўрапейскіх ВНУ. Некаторыя выпускнікі сталі вядомымі бізнесменамі, іншыя не могуць знайсці сабе прымяненне на радзіме.

Для вырашэння праблемы працаўладкавання беларусаў, якія атрымалі адукацыю за мяжой, у Мінску створана ініцыятыва "Тваё заўтра для Беларусі".

"Мы адышлі ад канцэпцыі "уцечка-вяртанне розумаў" і вітаем сучасную канцэпцыю"цыркуляцыі розумаў", - пішуць прадстаўнікі ініцыятывы на сваім сайце yoto.by.

Паводле экспертных ацэнак, замежныя дыпломы атрымалі на дадзены момант каля 18 тысяч жыхароў Беларусі. Пры гэтым каля 12 тысяч адвучыліся ў расійскіх ВНУ, каля 2 тысяч скончылі Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт (ЕГУ), і парадку 900 чалавек - польскія ВНУ ў межах праграмы імя Кастуся Каліноўскага, накіраванай на падтрымку рэпрэсаваных беларускіх студэнтаў.

Адлічаных студэнтаў падтрымалі ў Польшчы

Некаторыя ўладальнікі замежных дыпломаў апынуліся запатрабаваныя на радзіме, у асноўным у бізнесе, і нават могуць пахваліцца поспехамі. Але многія не могуць знайсці прымяненне сваім ведам. Сярод іх Яўген Скрабутан.

У 2006 годзе яго адлічылі з трэцяга курсу факультэта беларускай філалогіі Гродзенскага дзяржуніверсітэта. Прычына - удзел у працы ініцыятыўнай групы па вылучэнні кандыдатам у прэзідэнты Аляксандра Мілінкевіча (тады той быў адзіным кандыдатам ад дэмакратычных сіл).

Яўген трапіў у першы набор праграмы Каліноўскага і ў 2009 годзе завяршыў адукацыю ў Варшаўскім універсітэце па сваёй спецыяльнасці.

"У першым наборы нас было шмат - каля 300 чалавек прыехалі ў Варшаву. Гэта людзі, блізкія па духу (мы разам арганізоўвалі рэвалюцыю 2006 года), аднагодкі. Шмат з кім падтрымліваем кантакты і да сённяшняга дня", - распавёў Скрабутан у інтэрв'ю DW.

З дыпломам, але без працы

Пасля варшаўскай магістратуры ён вярнуўся ў Беларусь, але не змог знайсці сабе месца настаўніка беларускай мовы. Што, увогуле, тыпова. Як тлумачыць старшыня камітэта "Салідарнасць" Іна Кулей, якая была каардынатарам праграмы Каліноўскага ў Беларусі, яе ўдзельнікі як быццам атрымалі чорную пазнаку ад дзяржавы:

"Па праграме выязджалі (на вучобу за мяжу. - Рэд.) Самыя актыўныя, таму ўладкавацца на працу ў дзяржустановы атрымалася потым у адзінак".

Што тычыцца Яўгена Скрабутана, то пасля няўдачы з працаўладкаваннем у Беларусі ён паехаў у Познань атрымоўваць пасля адукацыю ў універсітэце імя Адама Міцкевіча па спецыяльнасці адміністратар самакіравання. Аднак і гэты дыплом яму не спатрэбіўся - мясцовае самакіраванне ў Беларусі пакуль існуе толькі ў тэорыі.

"Людзі пыталіся пра адукацыю, калі я шукаў працу, але, шчыра кажучы, наяўнасць дыплома ў Беларусі нікога асабліва не цікавіць. У асноўным важны быў ранейшы досвед працы. Працадаўцы жадаюць не маладых спецыялістаў, а дасведчаных, таму ўладальнікі еўрапейскіх дыпломаў сутыкаюцца з тымі ж праблемамі, што і тыя, хто ў Беларусі атрымаў свабодны дыплом і не атрымаў працоўнае месца па размеркаванні", - тлумачыць Яўген.

Праграма Каліноўскага зоймецца стажыроўкамі

Зараз праграма Каліноўскага трансфармуецца ў праграму стажыровак. "Гэта значыць, што ёю змогуць скарыстацца людзі, якія маюць вышэйшую адукацыю і патрэбу развівацца як спецыялісты", - патлумачыла Іна Кулей. Цяпер на ўдзел у дадзенай праграме змогуць прэтэндаваць не толькі ахвяры рэпрэсій, што пашырае яе рамкі.

Па выніках гадавой стажыроўкі трэба будзе пісаць працу аб неабходных у Беларусі трансфармацыях. У той жа час навучанне па бакаляўрскай і магістарскай праграма спыняецца.

Існаванне праграмы Каліноўскага спарадзіла ідэю стварэння агенцтва па працаўладкаванні дома беларусаў-выпускнікоў замежных ВНУ. Па словах Іны Кулей, у яе часта пыталіся: "Вы адпраўляеце людзей вучыцца за мяжу, а потым яны не вяртаюцца, жывуць дзе заўгодна?"

Працаўладкаванне выпускнікоў замежных ВНУ ў Беларусі

"Наша мэта - стварэнне сеткі тых людзей, якія думаюць пра Беларусь, таму праект і называецца "Тваё заўтра для Беларусі". Дзе б ты ні быў, ты застаешся сынам сваёй зямлі", - адзначае Кулей.

Ідэя вельмі добрая, згаджаецца Яўген Скрабутан, каментуючы новую ініцыятыву: "Я размаўляў з многімі сябрамі, якія скончылі ўніверсітэты за мяжой і шукалі працу там, таму што ніхто з іх не думае, што еўрапейскі дыплом можа спатрэбіцца ў Беларусі. А калі з дапамогай гэтага праекта паўстане база дадзеных пра людзей, якія жывуць дзесьці ў Германіі, Польшчы ці Англіі, маюць еўрапейскі дыплом і вопыт работы, то ў патрэбны момант іх можна будзе запрасіць у Беларусь, каб яны працавалі і прыносілі карысць тут".

Прарыўной ініцыятывай назваў "Тваё заўтра для Беларусі" у інтэрв'ю DW сустаршыня аргкамітэту партыі "Беларуская хрысціянская дэмакратыя" (БХД) Павел Севярынец. "На жаль, улады не разумеюць каштоўнасці беларусаў з еўрапейскімі дыпломамі, але незалежная грамадзянская супольнасць гэта разумее і прыкладае намаганні, каб яны вярталіся ў Беларусь", - адзначыў палітык. "Дай Бог, каб гэтая стратэгічная ініцыятыва ўвасобілася ў жыццё, і каб ёй не ставілі палкі ў колы", - рэзюмаваў Севярынец.

Паводле Deutsche Welle