Правілы жыцця ад Леаніда Маракова

Раніцай 17-га снежня памёр Леанід Маракоў. Фенаменальны чалавек - пісьменнік, гісторык, журналіст, патрыёт, энцыклапедыст, які даследаваў лёсу 20 тысяч рэпрэсаваных беларусаў, а таксама напісаў унікальную кнігу «Галоўная вуліца Мінска», у якой падрабязна распавёў гісторыю праспекта Незалежнасці.

Развітанне з Леанідам адбудзецца 19-га снежня ў 11.00, у «Саборы Пятра і Паўла» - вуліца Ракаўская 4.

Прапануем найбольш цікавыя цытаты і разважанні Леаніда паводле 1863x.com:

• «Толькі ў сярэдзіне 90-х я даведаўся, што мой дзядзька быў забіты энкавэдыстамі. Яго расстралялі 29 кастрычніка 1937 году. Ніхто з родных тады пра гэта не ведаў. Праз год бабуля сабрала апошнія грошы, набыла мукі, напекла бліноў, пазычыла ў суседкі кавалачак масла і перадала для сына. І гэтыя вылюдкі бралі перадачы, хоць чалавек ужо год, як ляжаў у магіле. Калі я даведаўся пра ўсё гэта, зразумеў, што раскрыць праўду - мой абавязак».

• «Каб выйшаў першы том энцыклапедыі рэпрэсаваных літаратараў, прыйшлося прадаць тэлевізар і відэамагнітафон, на другі том сышла дарагая аўдыётэхніка, трэці - японскі халадзільнік, потым - машына...»

• «Калі выйшаў медыцы том (энцыклапедыя рэпрэсаваных медыкаў) мяне назвалі запраданцам палякам. Калі выйшаў двухтомнік пра рэпрэсаваных праваслаўных святароў, мяне ахрысцілі агентам Масквы. Калі выйшаў каталіцкі том, зноў стаў палякам. Калі выйшаў першы том - сказалі: «прадаўся жыдам». Я зараз ужо бела-руса-габрэе-паляк.»

• «Беларусь заўсёды з'яўлялася эксперыментальнай тэрыторыяй для маскоўскіх уладаў. Арыштоўваюць тут - ціха, значыць, праз паўгода яны гэта ў сябе арганізоўваюць.»

• «Энергію надае падпаленае ў ва мне жаданне вярнуць у гісторыю незаслужана забытыя імёны інтэлектуальнай беларускай эліты. Ніхто з тых, хто зрабіў дабро для Беларусі не павінен быць забыты.»

• «90% следчых дасылалі з Расіі. Як і суддзі - так званыя «двойкі», «тройкі». Людзі прыязджалі на некалькі дзён, зачытвалі сотню-другую смяротных прысудаў і з'язджалі. Суд звычайна доўжыўся 10-12 хвілін.»

• «Аднойчы ў 1-м Доме спецыялістаў на праспекце - зараз на рагу з вул. Казлова - забралі і бацьку, і маці, а паўтарагадовы дзіця застаўся, і ўсю ноч разлятаўся плач. Усю ноч. Дзверы наросхрыст, на ўвесь праспект гарлапаніць дзіця - і ніхто, ні адзін не ўстаў, не пайшоў, не кінуўся ў гэтую адкрытую кватэру, не супакоіў дзіцяці, хоць ніхто не спаў і ўсё бачылі з'язджаючы варанок. Так баяліся, што людзей у сабе страцілі. Раніцай з'явіўся дворнік, забраў дзіцяці. Дворнік не баяўся, а што яму губляць? »

• «Адзін з тых, хто выжыў, распавядаў, як да яго, васемнаццацігадовага, у камеру закінулі скрываўлены амаль прастакутны кавалак мяса. Кавалак мяса, які дыхаў і стагнаў. Закінулі, а раніцай панеслі «на паказ», у іншую камеру - акцыю запалохвання праводзілі, каб тыя, хто яшчэ не прызнаўся, бачылі, што іх чакае. Малады чалавек не ведаў, каго кінулі ў той дзень у камеру. Высветлілася праз 50 гадоў: гэта быў лінгвіст, вучоны, аўтар беларускай граматыкі - Браніслаў Тарашкевіч.

• «Я думаў, падчас працы над сваімі кнігамі па рэпрэсаваным беларусам, што 1937 год самы страшны - прыходзілі ноччу і адводзілі людзей назаўсёды. Аднак аказалася, што ў 1918-1919, напрыклад, было яшчэ жудасней. Калі ў 1937 г. цябе забіралі хоць бы з нейкай паперай, з пячаткамі і былі, хай і ліпавыя, але суды, то адразу пасля бальшавіцкага перавароту ніхто і не рабіў спроб прыкрыць злачынствы паперамі.»

• «Адзінае, каго бальшавікам было «складана абрабаваць», дык гэта лекараў. Доўгія гады іх дамы не канфіскоўвалі. Добра там банкір, памешчык, уладальнік крамы - крывасмокі, гэта зразумела. А што рабіць з лекарам? Так, у яго двухпавярховы дом, але на першым паверсе клінка, у якой ён кожны дзень з раніцы да ночы прымае хворых, у тым ліку і бальшавікоў. А лекары тады былі на вагу золата.»

• «Прыгранічныя рэспублікі атакаваць бальшавікамі на парадак мацней, чым насельніцтва Расіі. Вазьміце дадзеныя расейскага фонду «Мемарыял» - каля 3 млн. Рэпрэсаваных па РСФСР. І вазьміце Беларусь. Толькі даказаных спраў 200 тысяч. А ў справе бывае і 20 чалавек «распісана». Гэта значыць з паўмільёна рэпрэсаваных. І гэта пры тым, што Беларусь складала 20-ю частку насельніцтва ўсёй Расіі. Гэта значыць рэпрэсій на душу насельніцтва было ў некалькі разоў больш.»